مشارکت دولتداری باز یک ابتکار چندجانبه است که به تاریخ 20 سپتمبر 2011 از سوی هشت کشور (برازیل، اندونیزیا، مکسیکو، ناروی، فیلیپین، افریقای جنوبی، بریتانیا و ایالات متحده امریکا) ایجاد شده است. تا اکنون هفتاد و پنج کشور عضویت مشارکت دولتداری باز را کسب کرده‌اند. کشورهای عضو حدود 3100 تعهد را جهت ارتقای شفافیت، حساب‌دهی و تأمین مشارکت شهروندان در پالیسی‌های عامه تدوین و تطبیق کرده‌اند.
هدف
هدف مشارکت دولتداری باز ارتقای شفافیت، حساب‌دهی و مشارکت شهروندان در تدوین و تطبیق پالیسی‌های عامه از سوی حکومت‌ها می‌باشد.
دیدگاه
دیدگاه مشارکت دولتداری باز این است که تعداد بیشتر کشورها در جهت شفافیت، حساب‌دهی و مشارکت شهروندان در تدوین و تطبیق پالیسی‌های عامه گام بردارند؛ تا باشد که در عرضه خدمات عامه به شهروندان هم از لحاظ کمی و هم از لحاظ کیفی بهبود به میان آید.
گروه‌های کاری
مشارکت دولتداری باز به منظور نیل به اهداف‌اش در شش گروه کاری ذیل فعالیت می‌کند:
1- گروه کاری دسترسی به اطلاعات
2- گروه کاری شفافیت مالی
3- گروه کاری شفافیت منابع طبیعی
4- گروه کاری قانونگذاری باز
5- گروه کاری مبارزه با فساد
6- گروه کاری مسایل اقلیمی
شرایط کسب عضویت در مشارکت دولتداری باز
کسب عضویت مشارکت دولتداری باز ایجاب می‌کند که کشورهای علاقه‌مند معیارهای مشخص را تکمیل کنند. ساحات این معیارها قرار ذیل است:
1- شفافیت مالی
2- دسترسی به اطلاعات
3- ثبت و نشر دارایی‌های مأمورین خدمات عامه و مقامات عالی رتبه دولتی
4- مشارکت شهروندان در تصمیم گیری‌های دولت
معیارهای فوق هرکدام 4 نمره دارد که مجموعاً 16 نمره می‌شود. کشورها با تکمیل حد اقل %75 معیارهای فوق، عضویت مشارکت دولتداری باز را کسب کرده می‌توانند.
الزامات عضویت در مشارکت دولتداری باز
اول. ایجاد مجتمع مشارکت دولتداری باز: پس از کسب عضویت، کشورها ملزم اند تا مجتمع مشارکت دولتداری باز را ایجاد کنند. در این مجتمع نمایندگان دولت، سکتور خصوصی، نهادهای جامعه مدنی و نهادهای اکادمیک عضویت خواهند داشت. طبق اصول مشارکت دولتداری باز عضویت مساویانه نمایندگان دولت و نهادهای غیر دولتی در مجتمع ضروری است. وظیفه مجتمع مشارکت دولتداری باز تدوین، تطبیق و نظارت از «برنامه عمل ملی» است.
دوم. تدوین و تطبیق برنامه عمل ملی: الزامیت دوم کشورهای عضو، تدوین و تطبیق برنامه عمل ملی به منظور ارتقای شفافیت، حساب‌دهی و مشارکت شهروندان در طرح و تدوین پالیسی‌های عامه است. برنامه عمل ملی برای یک دوره دوساله تدوین می‌شود که معمولا 5 الی 15 تعهد را در بر دارد. طبق رهنمودهای مشارکت دولتداری باز، برنامه عمل ملی باید به یک شیوه دموکراتیک در مجتمع مشارکت دولتداری باز طرح و تصویب شود. پس از نهایی‌سازی برنامه عمل ملی توسط مجتمع مشارکت دولتداری باز به تصویب کابینه کشور رسیده و در معرض اجرا قرار می‌گیرد.
سوم. شیوه‌های ارزیابی طبق رهنمودهای مشارکت دولتداری باز از چگونگی تطبیق برنامه عمل ملی دو نوع ارزیابی صورت می‌گیرد.
1. ارزیابی خودی: ارزیابی خودی توسط کشورهای عضو در همکاری با نهادهای جامعه مدنی صورت می‌گیرد و به واحد حمایوی مشارکت دولتداری باز گزارش داده می‌شود. در دوره دوساله که برنامه عمل ملی تدوین و تطبیق می‌گردد، دوبار ارزیابی خودی صورت می‌گیرد. ارزیابی میان‌دوره‌یی در ختم سال اول انجام می‌شود. در این ارزیابی بالای چگونگی تدوین برنامه عمل ملی، پروسه مشوره‌دهی و تطبیق تعهدات الی زمان انجام ارزیابی تمرکز صورت می‌گیرد. ارزیابی پایان‌دوره‌یی (نهایی) در ختم دوره دوساله تطبیق برنامه عمل ملی اجرا می‌شود. در این ارزیابی به نتایج به دست آمده ناشی از تطبیق برنامه عمل ملی، مشوره با نهادهای مدنی در جریان تطبیق برنامه عمل ملی و درس‌های گرفته شده از جریان تطبیق برنامه عمل تمرکز می‌شود.
2. ارزیابی مستقل: ارزیابی مستقل که متمم ارزیابی خودی تلقی می‌شود، به هدف حصول اطمینان از اجرای تعهدات، صحت و ثقم ارزیابی خودی، شناسایی نقاط ضعف در برنامه عمل ملی و ارایه پیشنهادات مشخص جهت رفع نقاط ضعف در برنامه عمل ملی بعدی انجام می‌پذیرد. انجام این ارزیابی توسط پژوهشگر مستقل که از سوی واحد حمایوی مشارکت دولتداری باز توظیف شده است، صورت می‌گیرد. در جریان اجرای تعهد برنامه عمل ملی دوبار ارزیابی مستقل صورت می‌گیرد. اول، ارزیابی میان‌دوره‌یی، روی روند طرح برنامه عمل ملی، تحلیل برنامه عمل ملی و چگونگی پیشرفت تطبیق تعهدات در سال اول تمرکز دارد. دوم، ارزیابی پایان‌دوره‌یی (نهایی)، در ختم دوره اجرای تعهدات صورت می‌گیرد. در این ارزیابی چگونگی تطبیق برنامه عمل ملی در سال دوم و دستاوردهای ناشی از تطبیق برنامه عمل ملی انعکاس خواهد یافت.